Global Hisse Endeksleri: Giriş

Hisse endeksleri, hisse senedi piyasasına girmek isteyen yatırımcıların en sık tercih ettiği yöntemlerden biridir. Endeksler sayesinde, yatırımcılar, her şirketin hisse senedine ayrı ayrı yatırım yapmak yerine, bir grup şirketin getiri performansını tek bir endeks seviyesi üzerinden takip eden Varant gibi enstrümanlara yatırım yapabilirler. Hisse senedi yatırımlarına özgü olan, yatırım yapılan şirketin iflas etmesi gibi risklerin azalması ve portföyü birçok şirketle çeşitlendirme imkânı vermesi sayesinde, endeksler, yatırımcılara birçok avantaj sağlar. Buna ek olarak, yatırımcılar, belli bir ülkede bulunan veya faaliyet gösteren şirket gruplarını temsil eden endekslerde pozisyon alarak, ilgili ülke ya da coğrafi bölge ekonomisinin hisse senedi performansına yatırım yapabilirler. Enerji, Sağlık Hizmetleri ya da Teknoloji gibi belli bir sektör veya temayı temsil eden endekslere de yatırım yapılabilir. Ek olarak, hisse yatırımlarıyla ilgili risklerin endeks yatırımlarında da mevcut olduğu ve uluslararası endekslere yatırım yapmanın döviz risklerini de ortaya çıkarabileceği, yatırımcılar tarafından göz önünde bulundurulmalıdır.

Global Hisse Endekslerinin Kısa Tarihi

Dow Jones Endüstriyel Ortalaması (DIJA), genellikle, hisse endeksleri için temel ölçüt olarak görülür. Wall Street Journal gazetesinin kurucu ortağı Charles Dow tarafından 1896 yılında oluşturulan endeks, zamanın en büyük şirketleri hakkında tutarlı fiyat verileri sağlamak amacıyla tasarlanmıştı. Ardından, 1935 yılında Birleşik Krallık’ta yayınlanmaya başlayan ve günümüzdeki FTSE 100 endeksinin atası olan FT 30 endeksiyle birlikte, gittikçe daha fazla resmileşmiş bölgesel hisse endeksi yayınlandı ve kendi bölgelerinin temel ölçütü oldu.

Ek olarak, endeksleri karşılaştırmanın çok zor olacağı daha yolun başında belliydi. Örneğin, Dow Jones endeksi, fiyat ağırlıklı bir formül kullanılarak oluşturulmuştu ve şirketleri sıralarken, şirketlerin piyasa değeri yerine tekil hisselerin maliyetini baz alıyordu. FT 30 endeksinde ise şirketler eşit ağırlıklı olarak seçiliyordu. Her iki endeksin de hangi şirketlerin listeleneceğini belirleyen bir komitesi vardı. İlk çıkan bu endekslerin katı bir yapıda olması ve farklı hesaplama yöntemleri yüzünden, hisse senedi portföyleri oluştururken Temel Ölçüt olarak kullanılmaları zor oluyordu.

1957 yılında S&P 500 endeksinin yayınlanmasıyla birlikte, piyasalar, çok daha derin ve çeşitlendirilmiş, piyasa değeri ağırlıklı bir hisse senedi evrenine ulaştılar. S&P 500 endeksi, temel ölçüt olarak kullanıldığında, yatırımcılara diğer endekslerden daha fazla değer katıyordu. FTSE tüm hisseler endeksi de 1962 yılında onu takip etti.

Yatırımcıların zamanla daha sofistike bir yaklaşım benimsemeleri, yerel ve global piyasaları kapsayan pek çok yeni endeksin ortaya çıkmasına sebep oldu. En önemlilerinden biri, MSCI Dünya Endeksi, 1969 yılında yayınlandı ve global hisse senetlerini yeni bir kitleye taşıdı. Benzer bir şekilde, 1984 yılında yayınlanan FTSE 100 endeksi Birleşik Krallık’a daha geniş kapsamlı bir endeks sağladı ve 2000 yılında ABD’de yayınlanan Russell endeksiyle ilk kez küçük ölçekli Amerikan şirketleri endekslenmiş oldu.

Bağımsız endeks sağlayıcılarının ticaret örgütü Endeks Sektörü Derneği tarafından 2020 yılında yayınlanan rapora göre, dünyadaki toplam endeks sayısı 3,05 milyonu geçti. Günümüzde mevcut olan hisse endeksleri seçkisi, coğrafi tercihlerden Teknoloji gibi sektörel veya tematik endekslere kadar geniş bir yatırım seçenekleri yelpazesini kapsıyor.

Uluslararası dayanaklarda Goldman Varantlarını arayın

Popüler Hisse Endeksleri Karşılaştırması

Ağırlık yöntemlerinin açıklaması

1. Piyasa değeri ağırlıklı endeks

Piyasa değeri ağırlıklı bir endekste, bileşenlerin ağırlıkları, göreceli toplam piyasa değerleri baz alınarak hesaplanır. Yüksek piyasa değerine sahip olan bileşenler, endeks fiyatı üzerinde daha yüksek bir ağırlık yüzdesine sahip olurken, daha düşük piyasa değerine sahip olanların endeks fiyatı üzerindeki ağırlıkları daha düşük seviyededir.

2. Serbest dalgalı piyasa değeri ağırlıklı endeks

Bu yöntemde, bir şirketin piyasa değeri hesaplanırken, hisse fiyatı ile piyasada mevcut olan hisse sayısı çarpılır.

3. Fiyat ağırlıklı endeks

Fiyat ağırlıklı endekste yer alan her şirket, ilgili şirketin hisse başına hisse senedi fiyatıyla orantılı olarak, toplam endeksin belli bir kısmını temsil eder. Yüksek fiyatlı olan bir hisse senedi, düşük fiyatlı bir hisse senediyle kıyaslandığında, endekste daha fazla ağırlığa ve dolayısıyla, endeksin performansı üzerinde daha büyük bir etkiye sahip olacaktır.