Covid-19 pandemisi günlük hayatımızı baştan sona değiştirdi. Sinema ve konserler yerini ev eğlencelerine bıraktı. Artık restorana gitmek yerine eve sipariş veriyoruz. Evden çalışmanın yeni normal haline geldiğini söyleyebiliriz. Yani, değişen şey sadece tüketim alışkanlıkları olmadı; iş hayatımız da değişti. Peki, bunun üretkenliğe olan etkisi ne olacak?
Goldman Sachs ekonomistleri, üç sebepten dolayı, pandemi sürecindeki verimlilik artışının kalıcı olmasını bekliyor. İlki, 2020 ve 2021 yıllarında üretkenliğin birikimli olarak güçlü bir şekilde artmasını temel alması; ikincisi, bu artışların, çoğunlukla, evden çalışmanın halihazırda etkili olduğu dijital sektörlerde yaşanması; üçüncüsü ise 2019 yılından beri iş gücünde ve kurumsal işletme modellerinde geniş kapsamlı değişimler görülmesi.
Talepteki düşüşe rağmen üretkenlik yükseliyor
Tarım dışı sektörlerdeki şirketlerin üretkenliği, son iki yılda, yıllık bazda %1,7 arttı. Pandemi öncesi dönemde bu trend sadece %1 civarındaydı. Üretkenlikteki artışın, çoğunlukla, dijitalleşmeye uygun olan sektörlerde yaşandığı açıkça ortada. Örneğin, Bilişim Teknolojileri hizmetleri 2019 yılının dördüncü çeyreğinden bu yana yıllık bazda %11,9 üretkenlik artışı yaşarken, profesyonel hizmetler sektöründe de %5,5 üretkenlik artışı görüldü. Buna ek olarak, evden çalışma modelinin benimsenmesi ve iş otomasyonunun yayılması, birçok yan sanayi sektörde de üretkenlik artışıyla pozitif korelasyon gösteriyor. Pandemiden kaynaklanan negatif talep şokları hesaba katıldığında dahi durum değişmiyor.
Pandemi dolayısıyla iş gücünde ve şirketlerin işletme modellerinde yaşanan değişimlerin boyutu, üretkenlik artışının büyük ölçekli ve uzun vadeli olduğuna işaret ediyor. Yaşanan değişimler arasında işe gidip gelmek için harcanan zamanda aylık 600 milyon saat düşüş ve kasiyer, tezgâhtar ve ofis idaresi çalışanlarının sayısında 1,4 milyon potansiyel azalma da bulunuyor. Tüm bu çalışanlar ve çalışma saatleri artık çok daha verimli bir şekilde kullanılıyor; özellikle de yoğun iş gücü eksikliğinin yaşandığı ve açık iş pozisyonlarının sayısının rekor seviyelere ulaştığı bu dönemde daha çok dikkat çekiyor.
Resim 1: Üretkenlik artışı devam ediyor
Virüsten Etkilenmeyen Hizmetlerde 2020 Üretkenlik Artışı 2021’de Devam Ediyor
Kaynak: Ekonomik Analiz Kurumu, ABD İş Gücü İstatistikleri Kurumu, Goldman Sachs Global Investment Research
Verimlilik artışları iş gücü eksikliğini dengeleyebilir
Goldman Sachs Global Investment Research tahminlerine göre, kurumsal sektör, 900 milyar dolar değerinde ev ofislerden ve 300 milyar dolar değerinde BT ekipmanlarından artık yararlanabilir. Bu durum, 2010’lu yıllarda Uber ve Lyft gibi şirketlerin şahsi otomobilleri bir gelir kaynağına dönüştürmesiyle, araç paylaşım sektörünün yaşadığı üretim ve üretkenlik patlamasını andırıyor.
Bu tahminleri referans olarak değerlendirirsek, özel sektörde yüzde 3 ila 4 arasında süreklilik gösteren üretkenlik artışları görebiliriz (veya 2020 ile 2022 arasında yıllık yüzde 1 ila 1,3 puan). Bu verimlilik artışlarının, pandemiden dolayı iş gücü arzında yaşanan düşüşü dengelemesi ve genişleme için daha uzun vadeli bir alan oluşturması bekleniyor. Bu tahminler, ayrıca, pandemiden kaynaklanan aksaklıkların giderilmesiyle birlikte orta vadede enflasyon ortamının normalleşeceği tahminlerini de destekliyor.
Kaynak: "U.S. Economics Analyst Productivity Gains Will Outlast the Pandemic (Hill)," yayın tarihi 16 Ocak 2022, yayınlayan Goldman Sachs Economics Research, Jan Hatzius, Alan Phillips, David Mericle, Spencer Hill, Joseph Briggs, Ronnie Walker, Goldman Sachs.
Fotoğraf sahipleri: Adobe Stock – 1. Resim: peshkova, 2. Resim: Gorodenkoff